مسمومیت با گاز مونوکسید کربن

سالانه تعداد زیادي از هموطنان ما در اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست داده و یا دچار معلولیتهاي ذهنی و روانی ناشی از آن میگردند. نتایج مطالعات آماري متأسفانه بیانگر روند رو به رشد این مسمومیت می باشد. به گونه اي که در سال 1401تعداد 913 مورد مرگ در اثر مسمومیت با این گاز در سراسر کشور گزارش شده است .

                                                                         منابع تولید گاز مونوکسید کربن

عمده ترین منبع تولید این گاز سوختن ناقص نفت و گاز است. اصولاً در اثر احتراق هر نوع ماده سوختنی خصوصاً در محیط هاي در بسته و فاقد اکسیژن ممکن است تولید شود. در منزل استفاده از آبگرمکن یا بخاري هاي مستعمل یا داراي نقص فنی و فاقد دودکش یا داراي دودکش بدون عملکرد مناسب بیشترین موارد ابتلا به مسمومیت را تشکیل می دهد. به علت بی رنگ و بی بو بودن این گاز ممکن است وجود آن در محیط تا زمان ایجاد علایم مسمومیت شدید تشخیص داده نشود و در نتیجه درمان را با مشکل مواجه نماید.

نحوه ابتلا به مسمومیت:

حتما پس از قرارگیري در معرض گاز مونوکسید کربن، این ملکول جانشین ملکولهاي اکسیژن خون شده و در نتیجه بدن با کمبود اکسیژن و عوارض آن مواجه می شود.

علایم بالینی:

در این مسمومیت علایم بالینی متنوعی ممکن است دیده شود. در مسمومیت حاد معمولا علایم سردرد، سرگیجه، تهوع و استفراغ و احتمالاً درد شکمی و سپس حالت بیهوشی، تشنج و اغما ایجاد می شود. برای بیماران مبتلا به ناراحتی هاي قلبی ممکن است تشدید بیماري یک علامت هشدار دهنده باشد. به سایر علایم مسمومیت می توان به سفتی عضلات، افزایش تعداد تنفس،کاهش فشارخون و تنگی مردمک ها اشاره کرد. باید توجه داشت که اگر فردي در اثر ابتلا به مسمومیت با گاز مونوکسید کربن جان خود را از دست ندهد. ممکن است دچار نواقص عصبی و روانی پیشرفته نظیر فلج عضوي یا اختلال قواي مغز يگردد. مسمومیت شدید با این گاز کشنده است.

پیشگیري و درمان:

 برای کاهش ابتلا به این مسمومیت باید به نکات زیر توجه کنیم  :

• آگاه باشید که هر وسیله گرمازاي سوختنی که به نحوي با سوختهاي فسیلی (نفت، گاز، ذغال سنگ) کار کند به صورت بالقوه می تواند سبب تولید گاز مونوکسید کربن شود.
• به هیچ وجه از بخاریهاي مستعمل و فرسوده بدون دودکش یا داراي دودکش نامناسب و غیر استاندارد استفاده نکنید.

• هرگز در فضاي بسته و محدود که تهویه کافی و مناسب ندارد (نظیر اتاق ، گاراژ ، چادر و …) آتش روشن نکنید.

• به هیچ عنوان در فضاي بسته گاراژ موتور اتومبیل را روشن نگذارید.
• سلامت مسیر دودکش ساختمان و بدون ترك و نشتی بودن آن اطمینان حاصل نموده و مرتباً آنها را کنترل نمایید.

• ذغال مورد استفاده جهت گرم کردن کرسی را به نحو مناسب تهیه نموده و در شرایط کاملا ایمن  زیر کرسی قرار دهید.

•  تهویه مناسب جهت آشپزخانه و حمام منزل در نظر بگیرید.
•  اتصال مناسب و صحیح لوله بخاري و آبگرمکن به دودکش دیواري را بررسی نمایید.

• تمام دودکش ها باید وسیله انتهایی ضد باد مناسب داشته باشد.
• در محیط هاي شغلی و منازل که در آنها از کوره و مشعل استفاده می شود از سلامت دستگاه و سیستم تخلیه دود اطمینان حاصل نمایید.

• اگر احساس علایم سردرد و سرگیجه و تهوع در مکانی که احتمال وقوع مسمومیت وجود دارد. فوراً آن مکان را ترك نموده و به فضاي آزاد پناه ببرید و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

• ممکن است علایم فوق براي چند روز متوالی احتمال مسمومیت خفیف با این گاز وجود داشته باشد که بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.